Ngày Yên Bái 17.6.2007
Ngày Yên Bái 17.6.2007
Một buổi sáng Chủ Nhật yên bình, tôi lại xách balô lên đường. Với tôi, cuộc đời là những chuyến đi, những lần trải nghiệm.
Chuyến đi lần này tôi đã trông đợi từ lâu bởi vì không giống những chuyến đi trước, chuyến đi này có một ý nghĩa khác, thật đặc biệt.
Một chuyến đi tưởng niệm một người con yêu nước, một liệt sĩ, và hơn thế nữa là chuyến đi tìm hiểu về một người con của làng Đa Ngưu, một người con của dòng họ Phó.
Mọi người vẫn gọi ông là Phó Đức Chính, nhưng với tôi, tôi chỉ muốn gọi ông một cách giản dị là ông Chính, người anh của ông nội tôi, một người ông mà tôi chưa từng được gặp nhưng tiểu sử và những câu chuyện về cuộc đời ông, về cuộc khởi nghĩa Yên Bái năm nào thì tôi đã được nghe kể rất nhiều lần.
Gió căm hờn rền rĩ tiếng gào than
Từ lưng trời sương trắng rủ màn tang
Ánh mờ nhạt của bình minh rắc nhẹ
Trên Yên Bái đang u sầu và lặng lẽ
Giữa mấy hàng gươm sáng tỏa hào quang
Mười ba người liệt sỹ Việt hiên ngang
Thong thả tiến đến trước đài danh dự
Trong quần chúng đứng cúi đầu ủ rũ
Vài cụ già đầu bạc lệ tràn rơi
Ngất người sau tiếng rú ới con ơi
Nét u buồn chợt mơ màng thoáng gợn
Trên khóe mắt đã từng khinh đau đớn
Của những trang anh kiệt sắp lìa đời
Nhưng chỉ trong giây lát vẻ tươi cười
Lại xuất hiện trên mặt người quắc thước
Đã là kẻ hiến thân đền nợ nước
Tình thân yêu quyến thuộc phải xem thường
Éo le thay! Muốn phụng sự quê hương
Phải dẫm nát bao lòng mình quí mến
Nhưng này đây, phút thiêng liêng đã đến
Sau cái nhìn chào non nước bi ai
Họ thản nhiên lần lượt bước lên đài
Và dõng dạc buông tiếng hô hùng dũng
“Việt Nam muôn năm”. Một đầu rơi rụng
“Việt Nam muôn năm!” Người kế tiến lên
Và tử thần kính cẩn đứng ghi tên
Những liệt sĩ vào bia người tuẫn quốc …
Trên đây là bài “Ngày tang Yên Bái”, một bài thơ được in trong sách giáo khoa tiểu học được bác tôi chép lại khi bà còn đang học tại trường tiểu học Thanh Quan, năm học 1948-1949.
Ngày 17-6-2007, đúng 77 năm sau ngày 17-6-1930, ngày mà lịch sử vẫn gọi tên Ngày tang Yên Bái, những người con, ngừơi cháu của ông lên đường trở lại nơi mà 13 chiến sĩ Việt Nam Quốc Dân Đảng an nghỉ mãi mãi.
Phó Đức Nam – Yên Bái, 17.6.2007