Huyền thoại ‘Đảng Cộng sản tà ác; người dân Trung Quốc là tốt’

David Hutt   

Quan niệm rằng có một sự phân chia rõ ràng giữa đảng cầm quyền và mọi người khác trong xã hội là hấp dẫn

Vào giữa tháng 3, Josh Rogin, một chuyên gia viết bài cho tờ The Washington Post, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phản đối việc Bắc Kinh viết lại lịch sử cuộc khủng hoảng do virus corona, nhưng không theo cách thúc đẩy chủ nghĩa phân biệt chủng tộc đối với công dân Trung Quốc hoặc người Mỹ gốc Á, một điều vẫn còn phù hợp sau bốn tháng.

“Chìa khóa để đạt được cả hai mục tiêu là tách biệt cách chúng ta nói về người dân Trung Quốc với cách chúng ta nói về những người cai trị họ ở Bắc Kinh”, Rogin viết.

Đồng tình với quan điểm của nhiều học giả và nhà bình luận trên khắp thế giới, ông cho biết, “Tất cả chúng ta phải cụ thể trong việc đổ lỗi cho Đảng Cộng sản Trung Quốc về hành động của họ. Chính ĐCSTQ đã che giấu sự bùng phát của virus trong nhiều tuần, bịt miệng các bác sĩ, bỏ tù các nhà báo và cản trở khoa học.

“Người dân Trung Quốc là những anh hùng trong câu chuyện này. Các bác sĩ, nhà nghiên cứu và nhà báo Trung Quốc đã liều mạng sống và thậm chí tử vong khi chiến đấu với virus và cảnh báo thế giới.

“Người dân Trung Quốc cũng là nạn nhân của các biện pháp hà khắc của chính phủ họ, gây ra thêm đau khổ to lớn”. Tóm lại, ông kết luận, “Chúng ta không có lỗi với người dân Trung Quốc. Vấn đề của chúng ta là với ĐCSTQ.”

Người ta không thể chắc chắn quan điểm như vậy phổ biến đến mức nào. Nhưng tình cảm “ĐCSTQ xấu, người Trung Quốc tốt” có vẻ phổ biến. Đã từng sống hoặc tường thuật từ nhiều quốc gia độc tài, tôi biết rằng quan niệm rằng có một sự phân chia rõ ràng giữa đảng cầm quyền và mọi người khác trong xã hội là hấp dẫn.

Hơn nữa, khi cố gắng bảo vệ một nhóm khỏi nạn phân biệt chủng tộc, người ta phải đi trên một ranh giới mong manh giữa việc bảo vệ và bảo trợ. Thay vào đó, nhóm đó thường được coi là hoàn hảo và không thể sai lầm, mặc dù không phải chịu trách nhiệm về hành động của họ.

Tuy nhiên, suy nghĩ này có vấn đề. Hãy lấy Lý Văn Lượng, cố bác sĩ Vũ Hán và là “người tố giác” hiện được một số người ở phương Tây coi là “người bất đồng chính kiến” vì ông đã tiết lộ thông tin về loại vi-rút corona gây ra Covid-19 trước khi qua đời vào đầu tháng 2.

Ông chắc chắn là người mà Rogin nghĩ đến khi viết về “những anh hùng trong câu chuyện này”. Tuy nhiên, ông đã là thành viên của ĐCSTQ từ khi còn học đại học. Rất nhiều người bất đồng chính kiến ​​nổi tiếng và mạch lạc nhất của Trung Quốc cũng từng là đảng viên.

Như Kerry Brown, giáo sư nghiên cứu về Trung Quốc và giám đốc Viện Lau China, đã lưu ý trong một bài báo cho Oxford Political Review hồi tháng 4, “đối với những người ủng hộ mạnh mẽ sự phân chia rõ ràng giữa Đảng và người dân, vấn đề nan giải là Đảng là một phần của xã hội, và không có gì ngạc nhiên khi các thành viên của Đảng thường là những người Trung Quốc điển hình”.

Ông tiếp tục, “Đảng cố tình đặt mục tiêu hội nhập và tiếp cận sâu vào xã hội. Điều thận trọng nhất mà người ta có thể nói về mối quan hệ giữa hai bên là chúng rất phức tạp”.

Và ông nói thêm, “Và nếu bạn muốn bắt đầu sử dụng ngôn ngữ như ‘ác quỷ’ về Đảng, thì bạn sẽ phải bắt đầu dán nhãn cho một số lượng lớn người Trung Quốc theo cách đó. Rốt cuộc, đảng viên là người Trung Quốc, chứ không phải một loài riêng biệt nào đó”.

Mặc dù có một nhóm thiểu số nhỏ gồm khoảng 3.000 đảng viên cấp cao, nhưng theo ước tính, có khoảng 90 triệu đảng viên của ĐCSTQ. Nhưng điều này không phản ánh toàn bộ bức tranh về cách ĐCSTQ không chỉ thâm nhập vào mọi lĩnh vực của xã hội mà còn về cách hàng trăm triệu người trực tiếp hoặc gián tiếp gắn liền với số phận của đảng.

Bên cạnh những đảng viên, còn có hàng triệu nhà khoa học, kỹ thuật viên, nhà kinh tế, học giả và các chuyên gia khác tư vấn cho chính phủ.

Thêm vào đó là các học giả, nhà báo, biên tập viên và nhà bình luận có nhiệm vụ bảo vệ đảng. Thật vậy, bộ máy đảng và bộ máy quan liêu rộng lớn ngày càng được rút ra từ hàng ngũ thành thị, trung lưu và có trình độ đại học, nhiều người trong số họ có lẽ không chia sẻ hệ tư tưởng của đảng nhưng biết một cách cơ hội hoặc thực tế rằng làm việc với đảng là cách duy nhất để tiến lên trong cuộc sống.

Nhiều anh hùng của nền kinh tế Trung Quốc cũng nợ rất nhiều vào sự bảo trợ của đảng. Và sau đó là hàng chục triệu người dân thường đã thoát khỏi đói nghèo và được hứa hẹn về sự thịnh vượng nhờ sự bảo vệ nền kinh tế của ĐCSTQ.

Tuy nhiên, điều này lại nảy sinh một vấn đề khác. Chỉ vì rất nhiều người Trung Quốc bị ràng buộc với số phận của ĐCSTQ, không có nghĩa là nó là đại diện hợp pháp của người dân Trung Quốc, vì đã không có cuộc bầu cử tự do nào ở Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, và chắc chắn là không kể từ khi thành lập Cộng hòa Nhân dân vào năm 1949. Do đó, không thể kết luận rằng Đảng Cộng sản, trước hết, là phổ biến, và thứ hai, là đại diện hợp pháp của người dân Trung Quốc.

Nhưng lý luận này đi kèm với một kết luận hợp lý mà nhiều nhà bình luận không muốn thừa nhận: Người dân Trung Quốc sẽ không bao giờ có một chính phủ hợp pháp cho đến khi có cải cách dân chủ thực sự hoặc thay đổi chế độ ở Bắc Kinh. Trong trường hợp này, những người trong chúng ta tin rằng Trung Quốc phải có một tương lai dân chủ thì không được đấu tranh với Trung Quốc, mà phải vì Trung Quốc.

Kerry Brown đỏ mặt vì điều này. Ông viết một cách mỉa mai về “tuyên bố anh hùng rằng chúng ta, bên ngoài Trung Quốc, với những cách thức khai sáng của mình, là những người sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc mang lại sự cứu rỗi này. Chúng ta đang trên đường đến đó. Tự do đang đến gần”.

Tuy nhiên, người ta không nên quá hoài nghi về việc thể hiện sự chắc chắn về mặt đạo đức của thế giới dân chủ, không chỉ bởi người phương Tây mà còn bởi những người từ các nước láng giềng của Trung Quốc như Hàn Quốc, Nhật Bản và, dám nói là, Đài Loan. Sự kiêu ngạo là sai, nhưng chủ nghĩa tương đối về đạo đức còn tệ hơn.

Tuy nhiên, nếu một người thực sự mong muốn có sự thay đổi dân chủ ở Trung Quốc, thì kiểu suy nghĩ rằng “chúng ta không có vấn đề gì với người dân Trung Quốc; vấn đề của chúng ta là với ĐCSTQ”, như chuyên gia bình luận Rogin đã nói, là phản tác dụng.

Dù muốn hay không, hầu hết các quốc gia chuyên chế đều không sụp đổ trước những cuộc biểu tình cao cả và dũng cảm của những công dân bình thường. Liên Xô đã chao đảo vì nền kinh tế quản lý yếu kém trong nhiều thập kỷ, nhưng cuối cùng đã sụp đổ sau khi Mátxcơva từ chối dập tắt các cuộc biểu tình ở các quốc gia Hiệp ước Warsaw, một nỗ lực đảo chính quân sự đã thất bại, các nhà lãnh đạo ở các nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa ở vùng ngoại vi của Liên Xô đã tách ra, chẳng hạn như các nước ở vùng Baltic, và sau đó là trung tâm sụp đổ khi Boris Yeltsin kêu gọi Nga độc lập.

Chỉ có ở Ba Lan, trong số các quốc gia vệ tinh châu Âu của Liên Xô, mới có một xã hội dân sự hoạt động và một “chính phủ đang chờ đợi” có thể có, dưới hình thức phong trào Đoàn kết.

Trong suốt lịch sử, các chế độ độc tài có xu hướng sụp đổ do hậu quả của một “cuộc đảo chính cung điện”; một sự suy tàn tự nhiên, như trường hợp của Liên Xô; hoặc một cuộc đảo chính từ những người bên ngoài đảng cầm quyền, có thể liên quan đến người dân thường nhưng thường liên quan đến quân đội. Thật vậy, phong trào Quyền lực Nhân dân đã lật đổ nhà độc tài Ferdinand Marcos của Philippines vào năm 1986 dựa vào sự hỗ trợ của quân đội, trong khi chế độ của nhà độc tài Suharto của Indonesia gần như đã lụi tàn vào cuối những năm 1990 vì nhiều lý do.

Nếu Đảng Cộng sản Trung Quốc có bao giờ mất quyền lực, thì rất có thể đó sẽ là kết quả của quá trình tự do hóa nội bộ hoặc một số hình thức “đảo chính cung đình” của những người ôn hòa trong đảng.

Nhưng việc tuyên bố căm ghét ĐCSTQ đã gạt nhiều người trong đảng ra ngoài lề, những người cởi mở với sự thay đổi và cải cách. Thật vậy, bằng cách cho rằng toàn bộ ĐCSTQ là một tổ chức thống nhất, rằng mọi người từ dưới lên trên đều có trách nhiệm như nhau đối với việc quản lý nhà nước (và chịu trách nhiệm như nhau đối với các tội ác của nhà nước), điều đó không làm gì để tách biệt các cấp lãnh đạo cao cấp của đảng xung quanh Chủ tịch Tập Cận Bình khỏi phần còn lại của đảng, những người mà nhiều nhà bình luận nghi ngờ, thường hoài nghi về động cơ và hành động của Tập.

Nếu người ta hy vọng vào một tương lai dân chủ cho Trung Quốc đại lục – hoặc ít nhất là một sự lãnh đạo ít hà khắc hơn từ CPP – thì hệ thống cải cách này sẽ cần nhiều quan chức giống như chế độ cũ để quản lý một hệ thống mới.

Sau năm 1949, Cộng hòa Nhân dân mới thành lập thậm chí còn phải dựa vào một số quan chức Quốc dân đảng cũ và các lãnh chúa tỉnh lẻ. Thông thường, các chính trị gia và quan chức làm việc trong một hệ thống hậu độc tài chính là những người đã cai trị trong thời kỳ độc tài chính trị. Trong một phép loại suy cực đoan, nước Đức sau năm 1945 đã phải sử dụng các cựu viên chức Đức Quốc xã vào chức vụ nếu các chính phủ mới muốn tồn tại.

Có lẽ, thay vì sự tách biệt giữa ĐCSTQ và người dân Trung Quốc vốn không thực sự tồn tại, những người theo chủ nghĩa dân chủ trên toàn thế giới nên nói rằng họ ủng hộ các lực lượng cải cách và những nhà tư tưởng cải cách ở Trung Quốc – dù là những người bên trong hay bên ngoài ĐCSTQ – và phản đối những người ủng hộ chủ nghĩa độc tài ở Trung Quốc, bao gồm một số lượng lớn các đảng viên Cộng sản cũng như thường dân Trung Quốc.

David Hutt là một nhà báo chính trị có trụ sở tại Cộng hòa Séc và Anh. Từ năm 2014 đến năm 2019, ông có trụ sở tại Campuchia, đưa tin về các vấn đề Đông Nam Á. Ông là chuyên gia viết bài cho tờ The Diplomat và là cộng tác viên thường xuyên của tờ Asia Times, bao gồm cả chuyên mục Free Thoughts. Ông đưa tin về các vấn đề chính trị châu Âu và quan hệ Âu-Á. ​​Theo dõi ông trên Twitter @davidhuttjourno

Nguồn: https://asiatimes.com/2020/07/the-communist-party-evil-chinese-people-good-myth/
NTHF | Lĩnh Nam chuyển ngữ