ASEAN tìm cách giải quyết khủng hoảng Myanmar, căng thẳng ở Biển Đông

Ngày 24 tháng 7 (Reuters) – Khối Đông Nam Á ASEAN đã họp tại Lào vào thứ Tư khi họ tìm cách thúc đẩy nỗ lực bị đình trệ nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng ở Myanmar và làm dịu căng thẳng ở Biển Đông, vài ngày trước cuộc họp của các nhà ngoại giao hàng đầu từ các cường quốc lớn nhất thế giới.

Cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao từ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á sẽ được tiếp nối bằng hai hội nghị thượng đỉnh tại Lào vào thứ Bảy để giải quyết các vấn đề toàn cầu quan trọng, có sự tham dự của các quan chức từ Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc, Nga và nhiều nước khác.

Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN sẽ thảo luận về những nỗ lực vô ích cho đến nay nhằm chấm dứt một cuộc xung đột tàn khốc đã biến thành một cuộc nội chiến ở Myanmar do quân đội điều hành mà Liên hợp quốc cho biết đã khiến 2,6 triệu người phải di dời.

Các thành viên lớn nhất của ASEAN, bao gồm Thái Lan, Indonesia, Singapore và Malaysia, đang thất vọng vì chính quyền quân sự không sẵn lòng thực hiện cam kết đối thoại, điều này đã thử thách uy tín của khối và tính khả thi của một kế hoạch hòa bình được thống nhất nhiều tháng sau cuộc đảo chính năm 2021.

Không rõ Lào đã đạt được tiến triển gì, nếu có, với tư cách là chủ tịch của khối trong việc thúc đẩy chủ tịch trước đó là Indonesia tiếp cận các tướng lĩnh Myanmar và phe đối lập vũ trang của nước này.

Một bộ ba gồm Indonesia, Lào và Malaysia, chủ tịch ASEAN năm tới, đã thảo luận vào thứ Tư về các cách thực hiện kế hoạch hòa bình năm điểm của khối, nhưng không rõ liệu có cách tiếp cận mới nào được thống nhất hay không.

Bộ ngoại giao Malaysia cho biết đã trao đổi quan điểm về việc thúc đẩy kế hoạch này, mà không giải thích thêm, trong khi nhà ngoại giao Indonesia Ngurah Swajaya, người tham dự cuộc họp, nói với Reuters rằng bộ ba đã nhất trí bảo đảm tính liên tục của kế hoạch, đặc biệt là về việc cung cấp viện trợ nhân đạo và “thúc đẩy đối thoại toàn diện của quốc gia”.

Tuy nhiên, quan chức Indonesia cho biết, ba nước sẽ không phản đối nếu các quốc gia khác theo đuổi các sáng kiến ​​về cuộc khủng hoảng Myanmar để ủng hộ nỗ lực của ASEAN.

CĂNG THẲNG TRÊN BIỂN

ASEAN dự kiến ​​sẽ thúc đẩy việc hoàn thiện một bộ quy tắc ứng xử kéo dài với Bắc Kinh về Biển Đông, một ý tưởng được nảy sinh vào năm 2002 và đang được triển khai kể từ năm 2017, với nhiều năm thống nhất về các điều kiện để đàm phán nội dung của nó.

Có sự cấp bách mới trong bối cảnh các cuộc đối đầu dai dẳng giữa Bắc Kinh và Philippines do Hoa Kỳ hậu thuẫn xung quanh các rạn san hô tranh chấp bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Manila, với Manila và Washington cáo buộc lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc có hành động thù địch.

Trung Quốc khẳng định các tàu của Philippines đang xâm phạm lãnh thổ có chủ quyền của mình và cáo buộc Manila cố tình khiêu khích. Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông, bao gồm các phần do các thành viên ASEAN là Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Brunei tuyên bố chủ quyền.

Philippines sẽ đề xuất tại Lào thành lập Diễn đàn Bảo vệ bờ biển ASEAN giữa các thành viên của mình để tạo điều kiện cho đối thoại và thực thi pháp luật, theo nhà ngoại giao cấp cao Theresa Lazaro, một kế hoạch có khả năng khiến Trung Quốc tức giận.

Indonesia hy vọng có thể hoàn tất một bộ quy tắc vào năm 2026. Tuy nhiên, một số nhà phân tích an ninh nghi ngờ rằng có thể đạt được một văn bản ràng buộc hoặc có thể thực thi, với một số quốc gia ASEAN khăng khăng rằng nó phải dựa trên Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS).

Trung Quốc cho biết họ ủng hộ một bộ quy tắc, nhưng không công nhận phán quyết trọng tài năm 2016 nói rằng yêu sách của họ đối với hầu hết Biển Đông không có cơ sở theo UNCLOS, mà Bắc Kinh là một bên ký kết.

Theo một tuyên bố, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken sẽ thúc đẩy việc tuân thủ luật pháp quốc tế ở Biển Đông, một kênh dẫn thương mại hàng năm trị giá 3 nghìn tỷ đô la, trong các hội nghị thượng đỉnh vào cuối tuần có sự tham gia của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị.

Họ sẽ tham gia cùng các đối tác từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và Nga, cùng nhiều nước khác, tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á vào thứ Bảy và Diễn đàn khu vực ASEAN tập trung vào an ninh.

Các hội nghị thượng đỉnh dự kiến ​​sẽ thảo luận các vấn đề như chiến tranh ở Gaza, xung đột ở Ukraine, an ninh lương thực, biến đổi khí hậu, chủ nghĩa bảo hộ thương mại và tham vọng hạt nhân của Triều Tiên.

Nguồn: Reuters
Stanley Widianto và Martin Petty
NTHF | Lĩnh Nam chuyển ngữ